GENEL BAŞKAN’DAN
Sağlık ve sosyal hizmet işçileri olarak yıllardır DİSK çatısı
altında haklarımız için yan yana geliyoruz, omuz omuza
bir mücadele veriyoruz. Hastanelerde, kurumlarımızda,
işyerlerimizde yaşadığımız tüm haksızlıklara,
hukuksuzluklara, adaletsizliklere karşı, emeğimiz,
ekmeğimiz ve çocuklarımızın geleceği için örgütleniyoruz.
Bu mücadelede ve örgütlenmede önümüze çıkartılan her
türlü engeli, birliğimizle, beraberliğimizle ve haklılığımıza
olan inancımız ve kararlılığımızla bir bir aşıyoruz…
Biliyoruz ki; bu zorluları aşmanın de hakkımız olan insanca
çalışma ve yaşam koşullarına ulaşmanın da bizler için tek
yolu sendikalı olmaktır, DİSK’li olmaktır! Bu örgütlülüğün
en önemli yapıtaşı ve deyim yerindeyse kılcal damarları
da işyeri sendika temsilcileridir. “Sendika benim” demenin,
kendi emeğimiz hakkında söz ve karar sahibi olabilmenin ilk
büyük hareket noktasıdır işyeri sendika temsilcileri…
İşyeri sendika temsilcileri, sendikal örgütlülük içerisinde çok
önemli işlevlere sahiptirler. Temsilcilerin görevlerini yerine
getirmeleri, sendikal örgütlülüğü, sendikayı güçlendirir.
Bu kitapta, işyeri sendika temsilcilerimizin çalışmaları
sırasında yararlanacakları bilgiler yer almaktadır. Bu bilgiler,
çalışma yaşamına ilişkin bilgilerden, konfederasyonumuz
DİSK’in kurucu değerlerinden ve birikiminden, sendikamız
belgelerinden, örgüt kültürümüzden ve devraldığımız
sendikal mirastan derlenmiştir.
Günümüz çalışma yaşamı daha karmaşık ilişkilerle
karşımıza çıkıyor. İşyeri sendika temsilcileri bu karmaşıklığı
ancak bilgi sahibi olarak çözebilecek ve böylece güçlü bir
örgütlülüğe giden yolu açabilecektir. “Cevizin kabuğunu kırıp
özüne inmeyen, cevizin hepsini kabuk zanneder” deyişinde
olduğu gibi, işyeri sendika temsilcilerimizin çalışmalarını
araştırmaya ve bilgiye dayandırmasına yönelik ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla bu kitabı hazırladık.
Bu süreçte tüm üye ve temsilcilerimize, sendikamıza ve sınıf
mücadelesine katkı sunacağı dileği ve inancıyla…
Yolumuz açık olsun…
Arzu Çerkezoğlu
DİSK TÜZÜĞÜNE GÖRE KONFEDERASYONUMUZUN
AMAÇ, İLKE, GÖREV ve YETKİLERİ
Konfederasyonumuzun Amaç ve İlkeleri
- Kaynağını emeğin yüce değerinden, gücünü işçi
sınıfından alan Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları
Konfederasyonu “DİSK”, demokratik, bağımsız bir sınıf
ve kitle örgütü olarak; - İşçi sınıfının hak ve çıkarlarının toplumcu, çoğulcu,
katılımcı ve özgürlükçü temellere dayalı gerçek
demokrasi ortamında kazanılıp geliştirilebileceğinin
bilinci içinde, işçi sınıfı ve emekçi halka yönelik her türlü
sömürü ve baskının ortadan kaldırılmasını, - Evrensel temel hak ve özgürlüklere sahip çıkmayı,
- Tüm uluslararası antlaşmalar, sözleşmeler ve
Uluslararası Çalışma Örgütü kararlarına dayalı sendikal
hak ve özgürlükleri eksiksiz yaşama geçirmeyi,
geliştirmeyi, çalışma ve yaşama koşullarını uygar ve
çağdaş bir düzeye ulaştırmayı, - Üyeler arasında dayanışma, birlik ve dirliği sağlamayı,
Uluslararası sendikal dayanışma içinde, Türkiye işçi
sınıfının ve emekçi halkın ekonomik, sosyal ve kültürel
gelişmesini artırıcı her türlü bilimsel çalışmaya öncelik
tanıyarak, işçi haklarına örgütlülük bilinci ile sahip
çıkmayı, bu bilinç temeli üzerinde kalıcı sonuçlara
ulaşmayı, - Çağdaş ve demokratik yöntemler yoluyla sınıfsal ve
toplumsal kalkınmayı hedef alan bir mücadeleyi sürekli
kılmayı, - Sınıfının onursal görevi olarak, faşizme, cuntacılığa,
oligarşiye, baskıya, zulme ve işkenceci tüm rejim ve
dikta yönetimlerine karşı mücadele etmeyi TEMEL
AMAÇ; - Irk, cins, inanç, din, mezhep, dil ve düşünce ayrımı
yapmaksızın, tüm işçilerin, işyerlerinde, işkollarında,
ulusal ve uluslararası düzeyde birlik ve dayanışmasını
sağlamayı, - Tüm sendikal çalışmalarda tabanın söz ve karar sahibi
olmasını, demokrasinin ve demokratik hukuk düzeninin
her alanda egemen kılınmasını TEMEL İLKE,
Konfederasyonumuzun Görev ve Yetkileri - Temel hak ve özgürlüklerin geliştirilmesi, korunması
ve demokratik, hukuka bağlı devlet ilkesinin toplumsal
yaşama egemen kılınması için mücadele etmek, - Sendikal hak ve özgürlüklerin en üst düzeyde
geliştirilmesi, tüm çalışanlara toplu sözleşmeli, grevli
sendikalaşma hakkının eksiksiz tanınması, özellikle
grev hakkının önüne konulan tüm engellerin ve çalışan
kesime yönelik tüm baskıların ve sınırlamaların
kaldırılması için çalışmak, - Çalışma hakkının ve iş güvencesinin yaşama
geçirilmesini, daha ileri sosyal ve ekonomik haklara
ulaşılmasını, çalışma, dinlenme, beslenme ve barınma
koşullarının iyileştirilmesini, iş kazaları ve meslek
hastalıklarına karşı gerçekçi ve köktenci önlemler
alınmasını, sosyal güvenlik hakkının çağdaş bir düzeye
getirilmesini, işsizlik sigortasının geliştirilmesini, tarım
ve orman işçilerinin, kadın, genç, küçük ve göçmen
işçilerin sorunlarının çözüme ulaştırılmasını sağlamak,
bu amaçla gerekli girişimlerde bulunmak, - Her işkolunda tek sendika ilkesini hayata geçirerek
Konfederasyon içinde birliği sağlamak, - Demokratik sınıf ve kitle sendikacılığı ilkeleri temelinde
üyelerini, sendikal bilgilerle donatmak, sendikal bilinci
geliştirmek, dayanışma ve birliği pekiştirmek, işçiler
arasında sınıf bilincinin geliştirilmesini sağlamak, bu
amaçla gerekli her türlü eğitim çalışması yapmak, eğitim
araçları sağlamak, eğitim tesisleri, vakıflar ve enstitüler
kurmak, - Tüm iletişim olanaklarından yararlanarak örgüt içi ve
örgütler arası bağlantıların kurulmasını sağlamak,
Konfederasyon ve üyesi sendikaların çalışmalarının ülke
ve dünya kamuoyuna duyurulması için her türlü basınyayın çalışması yapmak, bunun için gerekli araçları
sağlamak ve tesisler kurmak, - İşçilerin, emekçilerin hak ve çıkarları doğrultusunda
ekonomik, sosyal ve kültürel çalışmalar yapan ulusal
ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla yasal koşullara
uygun olarak bağlantılar kurarak iş birliği sağlamak,
bu kuruluşlara temsilci ve delege göndererek ortak
çalışmalar ve eylem birliği yapmak, ilkelerini paylaştığı
uluslararası örgütlere üye olmak, uluslararası
sendikal birlik ve dayanışmaya katkıda bulunmak,
uluslararası sendikal gelişmeleri yakından izleyerek
Konfederasyonun bu alandaki etkinliğini arttırmak, - Dünya ve ülke sorunlarına, çalışma yaşamına, toplumda
dezavantajlı hale getirilen başta kadın, genç, yaşlı,
çocuk, engelli, emekli ve göçmen işçiler olmak üzere
tüm işçilerin sorunlarına ve sendikal çalışmalara ilişkin
bilimsel inceleme ve araştırmalar yapmak, yaptırmak,
bunun için kurumlar ve komisyonlar kurmak, gerekli
araçları sağlamak, - Örgütsel bağımsızlığı göz ardı etmeksizin, işçi sınıfının
izleyeceği sendikal politikanın temel çizgilerini
saptayarak diğer sendikal kuruluşlarla birlikte çalışmayı
sağlamak, bu amaçla gerekli girişimlerde bulunmak, - Üye sendikaların örgütlenme, toplu sözleşme, grev ve
diğer çalışmalarına yardımcı olmak, üyeler arasında
dayanışmayı pekiştirmek ve yaygınlaştırmak, bu amaçla
üye sendikalar ve işçilerle kapalı salon ve açık hava
toplantıları yapmak, - Bağışta bulunmamak koşuluyla üyesi işçiler için
kooperatifler kurulmasına yardımcı olmak ve nakit
varlığının % 10’undan fazla olmamak koşuluyla bu
kooperatiflere kredi vermek, üyesi işçiler için dinlenme
yerleri ve çeşitli tesisler kurmak, - Gerektiğinde taşınır ve taşınmaz mallar satın almak,
satmak ve devretmek, - Üye sendikaların yönetsel ve parasal işlevleri
konusunda, sendikal amaçlar temelinde eşgüdüm ve iş
birliği sağlanmasını öngören, yönetimlere yol gösterici
yönetmelikler hazırlamak, bunlara uyulmasını sağlamak, - Örgüt içi sendikal demokrasiyi yaşama geçirmek, üye
sendikaların Konfederasyon Tüzüğü’nün amaç ve
ilkelerine uymalarını sağlamak - Genel hükümlere göre tüzelkişi olarak yasalardan ve
mevzuattan doğan, hak ve yetkileri kullanmaktır. - Konfederasyonun amaç ve ilkeleriyle bu maddede
sayılan görev ve yetkileri konularında siyasi partileri
yönlendirmek, Konfederasyonun önerilerini benimseyen
veya uygulamayı kabul eden ve diğer partilere göre
Konfederasyonun görüşlerine, amaç ve ilkelerine daha
yakın ve işçi sınıfı ile emekçi halkın çıkarlarını korumada
daha yararlı politikaları savunan, uygulayan partiler ile
organik bağ kurmamak kaydıyla ilişkileri geliştirmek, bu
partilerin ülke yönetimi ve yerel yönetimlerde iktidara
gelerek programlarını uygulayabilmeleri için çaba
harcamak, gerektiğinde politikaları ve uygulamaları
Konfederasyon amaç, ilke ve görevleriyle uyuşmayan
partilere karşı tavır almak, karşı kampanyalar
örgütlemek.
DEVRİMCİ SAĞLIK İŞÇİLERİ SENDİKASI TÜZÜĞÜNE GÖRE
SENDİKAMIZIN AMAÇ, İLKE, GÖREV ve YETKİLERİ
SENDİKAMIZIN AMAÇ VE İLKELERİ
Konfederasyonumuzun Amaç ve İlkeleri - Kaynağını emeğin yüce değerinden, gücünü işçi
sınıfından alan Dev Sağlık-İş Sendikası; - Demokratik, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütü olarak;
işçi sınıfının hak ve çıkarlarının gerçek demokrasi
ortamında kazanılıp geliştirilebileceğinin bilinci içinde,
işçi sınıfı ve emekçi halka yönelik her türlü sömürü ve
baskının ortadan kaldırılmasını, evrensel temel hak ve
özgürlüklere sahip çıkmayı, - Tüm uluslararası anlaşmalar, sözleşmeler ve
Uluslararası Çalışma Örgütü kararlarına dayalı sendikal
hak ve özgürlükleri eksiksiz yaşama geçirmeyi,
geliştirmeyi, çalışma ve yaşama koşullarını uygar ve
çağdaş bir düzeye ulaştırmayı, - Üyeler arasında, dayanışma, birlik ve dirliği sağlamayı,
- Uluslararası sendikal dayanışma içinde, Türkiye işçi
sınıfının ve emekçi halkın ekonomik, sosyal ve kültürel
gelişmesini artırıcı her türlü bilimsel çalışmaya öncelik
tanıyarak, üretimin her alanında yaratılan artı değere
örgütlülük bilinci içinde sahip çıkmayı, - Bu bilinç temeli üzerinde kalıcı sonuçlara ulaşmayı,
çağdaş ve demokratik yöntemler yoluyla sınıfsal ve
toplumsal kalkınmayı hedef alan bir mücadeleyi sürekli
kılmayı, - Faşizme, cuntacılığa, oligarşiye, baskı, zulüm ve
işkenceci tüm dikta rejim ve yönetimlerine karşı
mücadele etmeyi TEMEL AMAÇ; - Irk, cins, inanç, din, mezhep, dil ve düşünce ayrımı
yapmaksızın, tüm işçilerin işyerlerinde, iş kollarında,
ulusal ve uluslararası düzeyde birlik ve dayanışmasını
sağlamayı, - Tüm sendikal faaliyetlerde çalışanların söz ve karar
sahibi olmasını, demokrasinin ve demokratik hukuk
düzeninin her alanda egemen kılınmasını TEMEL İLKE
SENDİKAMIZIN GÖREV VE YETKİLERİ - Ulusal düzeyde ve örgüt içinde çoğulcu, katılımcı
ve özgürlükçü bir demokrasi ortamının gelişmesini
sağlamak, temel hak ve özgürlüklere sahip çıkmak, - İş kolundaki tüm statülerden çalışanları sendika
çatısı altında örgütlemek, üyeleri arasında birlik ve
dayanışmayı sağlamak, - Çalışma hakkının, iş güvencesinin, işsizlik sigortasının,
tüm sosyal güvenlik haklarının, sendikal hak ve
özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi, tüm
çalışanlara toplu sözleşmeli, grevli sendikalaşma
hakkının eksiksiz tanınması, özellikle grev hakkının
önündeki tüm engellerin ve çalışan kesime yönelik tüm
baskı ve sınırlamaların kaldırılması için mücadele etmek, - Tüm halkın başta eğitim ve sağlık olmak üzere insanca
yaşamak için zorunlu temeli oluşturan hizmetleri
kamusal hizmet kurumları aracılığıyla eşit, ücretsiz ve
kaliteli olarak sağlayabilmesi; halkın enerji, barınma,
ulaşım, iletişim, temiz su, yiyecek, giyim gibi temel
ihtiyaçlarını ucuz ve sağlıklı yollarla edinebilmesi için
kamu gücünün etkin bir biçimde kullanılması yönünde
mücadele etmek ve bütün bu mücadeleleri iş yerlerinde,
üyelerinin oturma bölgelerinde, yerel ve uluslararası
düzeyde yürütmek üzere diğer halk örgütlenmeleriyle de
işbirliği yaparak gerçekleştirmek, - Üyeler adına toplu iş sözleşmeleri bağıtlamak, toplu
iş uyuşmazlığı çıkarmak, uygulamak ve gerektiğinde
kaldırmak, toplu iş uyuşmazlıklarına ve yargı organlarına
başvurmak, - Daha ileri sosyal ve ekonomik haklara ulaşılmasını,
ücretin insan onuruna yaraşır bir düzeye ulaşmasını,
iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı gerçekçi ve
köktenci önlemler alınmasını, sosyal güvenlik hakkının
çağdaş bir düzeye getirilmesini, kadın, genç ve çocuk
işçilerin sorunlarının çözüme kavuşturulmasını
sağlamak, bu amaçla gerekli girişimlerde bulunmak, - Demokratik sınıf ve kitle sendikacılığının günümüz
koşullarındaki biçimi toplumsal hareket sendikacılığı
ilkeleri temelinde üyelerini sendikal bilgilerle donatmak,
sendikal bilinci geliştirmek, işçiler, işçi aileleri ve işçilerin
oturma bölgelerindeki diğer insanlar ve hizmetlerinden
faydalanan insanlar arasında sınıf bilincinin
geliştirilmesini sağlamak, bu amaçla kurs, seminer ve
konferanslar düzenleyerek, üyelerinin ve halkın kültür
düzeylerini yükseltmek, çalışanların mesleki bilgilerini
artırmak, sendikanın amaç ve ilkeleri doğrultusunda her
türlü eğitim çalışması yapmak, eğitim araçları sağlamak,
yayınlar yapmak, eğitim ve öğretim tesisleri, enstitüler
kurmak, - Üyelerinin ruhsal ve bedensel sağlıklarının korunması
için sağlık, spor ve dinlenme tesisleri kurmak, sosyal
ilişkilerinin geliştirilmesine yardımcı olmak, lokaller
açmak, - Çalışma yaşamından, yasal düzenlemelerden, toplu iş
sözleşmelerinden, örf, adet ve geleneklerden doğan
uyuşmazlıklarda hizmet akdinden ve sosyal güvenlik
hukukundan kaynaklanan hakları konusunda, üyelerini
ve mirasçılarını temsilen davalar açmak, açılan davalara
taraf olmak, - Üst kuruluşlara ve uluslararası sendikal örgütlere
üye olmak, üyelikten ayrılmak, ulusal ve uluslararası
işçi örgütleri ve emekçiler yararına çalışmalar yapan
kuruluşlarla bağlantılar kurarak iş birliği dostluk ve
dayanışmayı pekiştirmek, bu amaçla yurt içi ve yurt
dışında yapılan toplantılara ve gezilere katılmak, - Üyelerinin evlenme, doğum, hastalık, sakatlık, yaşlılık,
emeklilik ve ölümlerinde kendileri ve yakınlarına gerekli
yardımların sağlanması yolunda sağlam ve kalıcı
çözümler üretmek, - Gerektiğinde taşınır ve taşınmaz mallar satın almak,
satmak ve devretmek, - Üyeleri için kooperatifler ve vakıflar kurmak, kurulmasına
yardımcı olmak, kurulmuş olanlara katılmak, - Üyelerin Tüzüğün amaç ve ilkelerine uymalarını
sağlamaktır.
İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİSİ KİMDİR?
Temsil, kelime anlamı olarak birinin ya da bir topluluğun
adına davranma, belirgin özellikleri ile yansıtma, simgesi
olma anlamlarına gelmektedir. Temsilci ise hak ve görevleri
bakımından birinin ya da bir topluluğun adına davranan
kimse, işyeri sendika temsilcisi de sendikayı işyerinde
temsil eden kişi demektir. Bu anlamda sendika temsilcisi,
sendikanın işyerindeki faaliyetlerini yürütmekten birinci
derecede sorumludur.
Sendikamızda Temsilcilerin Belirlenmesi
Sendikalar Yasası’nın 34. maddesi işyeri sendika
temsilcilerini belirleme yetkisini sendikalara bıraktığından,
sendikaların tüzüklerinde ve yönetmeliklerinde bu konunun
düzenlemesi önem kazanmıştır. Temsilci atamaya
yetkili organ sendikamızın Genel Yönetim Kurulu’dur.
Atama işlemi, üyelerin temsilciyi belirlemesinden sonra
gerçekleşir. Üyelerin işyeri sendika temsilcilerini gizli oy
açık sayım esasının uygulandığı seçimle belirlemesi esastır.
Ancak yeni örgütlenmeye başlanılan işyerlerinde öncü
işçilerin görevlendirilmeleri Genel Yönetim Kurulu kararı ile
gerçekleştirilmektedir.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Sayısı
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun
- maddesinde, bir işyerinde çalışan işçi sayısı dikkate
alınarak, sendika tarafından atanabilecek temsilci sayısı üst
sınır konularak belirlenmiş olsa da işyerlerimizin niteliğine
göre değişiklik göstermektedir. Esas olan yasadaki üst sınır
değil temsilcilik mekanizmasının işyerindeki işçileri temsil
kapasitesinin genişliğidir. İşyerinde teknik servis, hasta bakıcı,
temizlik güvenlik, gibi yürütülen işlere göre ayrı ayrı temsilcilik
oluşabileceği gibi bina, blok, poliklinik, klinik gibi işyerinin
fiziksel özelliklerine göre de temsilcilik oluşturulabilir.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Nitelikleri
- 6356 sayılı yasanın 6.ncı maddesinde öngörülmüş
nitelikleri taşımak (zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli
iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat
karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini
aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkûmiyeti
bulunmamak), - Fiil ehliyetine sahip olmak (18 yaşını tamamlamış,
mahkeme kararıyla medeni hakları kullanması
yasaklanmamış veya kısıtlanmamış olmak), - Fiilen çalışır olmak,
- Üyeliği askıya alınmamış veya sendika üyeliğinden
çıkarılma kararı bulunmamak, - Daha önce sendika temsilcisi olarak görev yapmakta
iken görevden alınma durumunda, görevden alındığı
dönemi takip eden üç toplu iş sözleşmesi dönemini
geçirmiş olmak, - Sendika tarafından düzenlenen programlı eğitimlere
en az bir kere katılmış olmak veya sendikanın organ ya
da kurullarında ya da işyeri komitesinde görevli olmak.
(yeni örgütlenilen işyerlerinde bu koşul aranmaz) •
Bir yıldır sendika üyesi bulunmak (yeni örgütlenilen
işyerlerinde bu koşul aranmaz) - Sendika temsilcisi iken herhangi bir sebeple istifa
etmesi halinde, istifa tarihinden sonraki iki temsilci
seçimi dönemini geçirmiş olmak. - Merkez Disiplin kuruluna sevk edilen ve bir takvim yılı
içerisinde iki defa bu kuruldan uyarı alan temsilciler
de çalıştığı işyerinde yapılacak olan ilk temsilci
seçimlerinde aday olamazlar.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Görevleri
İşyeri sendika temsilcileri ve baş temsilcisi; işyeri ile sınırlı
olmak kaydı ile işçilerin dileklerini dinlemek ve şikâyetlerini
çözümlemek, işçi ve işveren arasındaki iş birliğini, çalışma
barışını ve uyumunu sağlamak, işçilerin hak ve çıkarlarını
gözetmek ve iş kanunları ile toplu iş sözleşmelerinde
öngörülen çalışma şartlarının uygulanmasına yardımcı
olmakla görevlidir.
İşyeri Temsilcileri; - İşçilerin talep ve ihtiyaçlarını tespit eder, çözümlenmesi
için çaba harcar. - İşyerinde mevzuat ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin
uygulanması, işçilerin hak ve çıkarlarının korunması,
çalışma barışının oluşturulup sürdürülmesi için çaba
gösterir. - Sendikal politikaların saptanması ve belirlenen
politikaların yaşama geçirilmesini işyerindeki üyelerin
aktif katılımı ile işyerinde yapılacak çalışmaların yararlı
ve amaca uygun olarak gerçekleşmesini ve iletişimin
hızlı ve sağlıklı yapılmasını sağlar. - Şube Yönetim Kurulu ve ilgili sendika birimlerinin
görüşlerini alarak, üyelerin yasalar ve toplu iş
sözleşmeleriyle ilgili her türlü şikayetlerini işyerinde
çözümlemeye çalışır ve bu amaçla işveren vekilleriyle
sendika adına görüşmeler yaparlar. Görüşmeleri kayıt
altına alır, görüşmelerden çıkacak olumlu veya olumsuz
sonuçları Şube Yönetim Kurulu, Bölge Temsilciliği ya da
Genel Yönetim Kurulu’na yazılı ya da sözlü olarak bildirir.
Gerektiğinde ilgili organın devreye girmesini sağlar. - Sendikanın ve üyelerin nitelik ve nicelik olarak gelişip
güçlenmesi için çaba harcar, işyerinde ve işyeri dışında
sendikanın amaç ve ilkelerinin yaşama geçmesi için
çalışır, - Sendikanın yeni üyeler kaydetmesi ile üyelerin vatandaş
ve işçi olarak bilinç düzeylerinin yükseltilmesini sağlayıcı
faaliyetlerde bulunur. Bu faaliyetleri planlar. - İşyerinde çalışanların tümünün üyeliği için çalışmalar
yapar.
Sendikal etkinliğin artırılmasını, öncelikle üyelerin ve
işyerinde çalışanların sendikal sürece aktif katılımını
sağlamak, b. İşyerindeki üyelerle, sendikanın diğer
işyerlerindeki üyeleriyle dayanışma ve yardımlaşma
faaliyetlerini hayata geçirmek, c. Sendika Genel Merkezi ve
Şubelerinde yapılan toplantılara, Sendikamızın katılma kararı
aldığı, düzenlediği eylem ve etkinliklere işyerinden katılımı
sağlamak için çalışma yapmak,
İşyeri Temsilcisinin Örgütlenme Faaliyetlerindeki
Görevleri
İç Örgütlenmeye Yönelik Görevleri
İşyeri sendika temsilcisi sendikanın işyerinde güçlü bir
örgütlülük düzeyine sahip olmasında önderlik yapmalıdır.
Bu yönde; - Ayrımsız her işçinin sendikaya üye olmasını
sağlamalıdır. - Üyeler arasında dayanışmayı artırıcı sosyal etkinlikler
düzenlemelidir. - Sendikanın tüm yayınlarının üyelere zamanında
ulaştırılmasını sağlamalıdır. - İşyerinde işe yeni başlayan işçileri işyeri ve sendika
hakkında bilgilendirmek ve sendikaya üye yapmak, - Temsilciler; işyerlerinde katılımı sağlamak, dayanışmayı
güçlendirmek, yaşanan sorunların çözümünde diğer
işçilere de sorumluluğu dağıtmak ve işyerinde sendika
merkezli kollektif bir paylaşımı sağlayabilmek amacıyla
işyeri komitelerini oluşturulmakla görevlidirler. - Oluşturulan işyeri komitelerinin düzenli çalışmasını
sağlamalıdır. - Temsilciler bulundukları işyerini her yönüyle iyi
tanımalıdır. İşyerinin yapısını olabildiğince tanımalı ve
takip etmeli, bu yönde;
a. İşyerinde sendikanın örgütlülük durumunu (üye
sayısı, 4/D’li çalışan sayısı, taşeron işçi sayısı,
toplam çalışan sayısı)
b. İşyerinde istihdamın değişimini,
c. Toplu sözleşme maddelerinin uygulanmasının
takibini,
d. Çalışma şartları ve çalışma ortamının değişimini,
e. İşveren ve işveren vekillerinin tutum, davranış ve
uygulamalarını,
Dış Örgütlenmeye Yönelik Görevleri - İşyeri sendika temsilcileri yalnızca kendi işyeri
içerisindeki çalışmaları yürütmekten sorumlu değildir.
Temsilciler, sendikanın kadro topluluğunun en önde
gelenlerinden olduğundan, sendikal çalışmaların
tüm boyutu ile çalışmaların içerisinde yer almaları
gerekmektedir. Sendikaların ana çalışma alanlarından
olan örgütlenme içerisinde temsilcilerin de içerisinde
yer alması gerekmektedir. Sendika ne kadar fazla üyeye
sahip olursa, tek tek işyerlerinde de sendika daha
güçlü pozisyon alacaktır. Bu nedenle işyeri sendika
temsilcilerinin örgütsüz işyerlerindeki ya da örgütlü
olup da işyerindeki sendikadan memnun olmayan
işçilerle görüşmesi ve sendikanın örgütlenmesine zemin
oluşturması çok önem kazanmaktadır.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Sorumluluğu
Sendikalar Yasası’na göre, işyeri sendika temsilcileri, bu
görevlerini yerine getirirken, işyerindeki işlerini aksatmamak
ve iş disiplinine aykırı davranmamak zorundadırlar. Bu
nedenle toplu sözleşmesi ile özel izinler sağlanamamış
işyerlerinde temsilciler, çalışmalarını çalışma saatleri
dışında sürdürecektir. Bu tür işyerlerinde çalışma saatleri
içinde sendikal faaliyet yürütülebilmesi ancak işverenin izin
vermesi halinde mümkündür. Sendikal işleyiş açısından
temsilciler çalışmalarından dolayı öncelikle bağlı bulunduğu
şubeye, şubemizin bulunmadığı yelerde bölge temsilciliğine,
bölge temsilciliği kapsamı dışında kalan yerlerde Genel
Yönetim Kurulu’na karşı sorumludur. Bu nedenle çalışmalar
ve alınacak kararlar hakkında sorumlu olduğu organ ile
görüş alışverişinde bulunması gereklidir. İşyeri sendika
temsilcileri, sendika yetkili organları tarafından alınan
kararların yerine getirilmesiyle yükümlüdür. Temsilciler,
sendika çalışmalarına, Şube Temsilciler Kuruluna ve
Genel Temsilciler Kurulu’na katılmak zorundadırlar. Bu
toplantılara mazeretleri bulunmaksızın katılmamaları
halinde haklarında disiplin kurulu hükümleri işletilebilir
ve temsilcilik görevinden alınabilirler. sendika işyeri
temsilcileri çalışmalarından dolayı Şube Yönetim Kurulu/
Bölge Temsilcilikleri ve Genel Yönetim Kuruluna karşı
sorumludur.
Genel Temsilciler Kurulu ve Şube Temsilciler Kurulu
İşyeri temsilcileri Genel Temsilciler Kurulu ve Şube
Temsilciler Kurulu toplantılarına katılmakla görevlidir.
Genel Temsilciler Kurulu; Genel Merkez ve Şube zorunlu
organları ile işyeri sendika temsilcilerinden oluşur. Genel
Yönetim Kurulu’nca belirlenecek yer ve tarihte toplanır.
Sendika çalışmalarının değerlendirilmesini yapar. Sendikal
sorunların çözümü için önerilerde bulunur. Toplantı gündemi
Genel Yönetim Kurulu tarafından hazırlanır.
Şube Temsilciler Kurulu; Şube yönetim, denetleme, disiplin
kurulları üyeleri ve işyeri temsilcilerinden oluşur. Şube
temsilciler kurulunun gündemi, toplantı yer, gün ve saati üç
gün önceden genel yönetim kuruluna bildirilir. Şube Yönetim
Kurulunun çalışmaları hakkında bilgi alır, sendikal konuların
çözümlenmesi konusunda önerilerde bulunur. Şubenin
çalışma alanı içerisindeki bölgesel sendikal konularda görüş
ve tavsiye kararları oluşturur. İşyeri sendika temsilcilerinin
Genel Temsilciler Kurulu ve Şube Temsilciler Kurulu
toplantılarına mazeretleri olmaksızın iki defa üst üste organ
toplantılarına katılmamaları halinde, durum bir tutanakla
ilgili organ düzeyindeki yönetim kuruluna ve genel yönetim
kuruluna bildirilir. Genel Yönetim Kurulu bu üyeyi yazılı
olarak uyarır.
İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLERİ NASIL ÇALIŞMALIDIR?
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Genel Merkez ile İlişkileri
İşyeri sendika temsilcileri çalışmalarından dolayı Şube
Yönetim Kurulu veya Bölge Temsilciliği ve Genel Yönetim
Kuruluna karşı sorumludurlar. İşyeri sendika temsilcileri,
örgütsel disiplin içerisinde hareket etmeli, bağlı bulunduğu
organı yok sayarak genel merkez ile ilişkiye geçmemelidir.
İlk yapılması gereken, temsilcisi olduğu işyerinin bağlı
bulunduğu şube ya da bölge temsilciliği ile ilişkiye geçmek
olmalıdır. İşyeri sendika temsilcisi kendisine gerekli bilgi ve
dokümanı öncelikle şube ya da bölge temsilciliğinden elde
etmeye çalışmalıdır. Sendikal işleyiş ve örgütsel disiplin
açısından bu önemlidir. Sendikal işleyişte üyelerle iletişimde
öncelikli sorumluluk işyeri sendika temsilcisine verilmiştir.
İşyeri sendika temsilcisi hem üye işçileri hem de sendikayı
temsil etmektedir. Sendikanın aldığı bazı kararlar işyeri
sendika temsilcisinin düşünceleriyle uyuşmayabilir. Bu
noktada önemli olan, sendikanın aldığı kararların hayata
geçirilmesidir. Karar hayata geçirildikten sonra bunun
değerlendirilmesi esastır. Ancak alınan kararın uygulanması
örgütsel disiplin bakımından önemlidir. Sendikanın eylem
kararlarının işyerinde duyurulması, toplantılara, eylemlere,
mitinglere en geniş işçi katılımının sağlanması temsilcilerin
sorumluluğundadır.
İşyeri sendika temsilcisinin katılmadığı bir toplantı,
miting ya da eyleme işyerindeki diğer işçileri katmak zor
olacaktır. Zamanında duyurulmayan eylem ve etkinliklere
üyelerin katılımı az olacaktır. Sendikadan gelen haberlerin
ve duyuruların zamanında işçilere, üyelere ulaştırılması
örgütsel olarak güçlü olunmasını sağlayacaktır. Ayrıca,
genel merkez tarafından alınan eylem ve etkinlik kararlarının
gereklerini yerine getirmek, işyeri sendika temsilcisi olmanın
sorumluluklarından ve örgütlü olmanın gereklerinden biridir.
İşyeri sendika temsilcileri genel merkezin çalışmalarına
ilişkin olarak görüşlerini Genel Temsilciler Kurulu
toplantılarında ifade edebilir. Sendikamızın Danışma
Organlarından olan Genel Temsilciler Kurulu toplantılarında,
işyeri sendika temsilcilerinin konuşma yapması ve kendi
görüş ve önerilerini dillendirmesi önemlidir. Bu toplantılarda,
işyeri sendika temsilcileri çalıştıkları işyerindeki üyeler adına
da konuşma yaptıklarını unutmamalı, üyelerin taleplerini
de bu toplantılarda belirtmelidirler. Genel temsilciler
kurulu toplantılarında mümkün olan en çok sayıda
temsilcinin konuşma yapması sendikanın çalışmalarının
önünü açacaktır. Sendika içi demokrasinin işletilmesi,
örgütsel disipline bağlı olmaktan da geçmektedir. Sendikal
demokrasinin bu vazgeçilmez kuralı sendikamızın temel
işleyişinde yerini almaktadır.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Şube ile İlişkileri
İşyeri sendika temsilcileri, Şube Yönetim Kurulu, Bölge
Temsilciliği ya da Genel Yönetim Kurulu’nun da görüşlerini
alarak üyelerin yasalar ve toplu iş sözleşmesi ile ilgili her
türlü şikayetlerini çözümlemeye çalışır. İşveren ya da işveren
vekilleri ile yaptığı görüşmeyi kayıt altına alarak Şube
Yönetim Kurulu, Bölge Temsilciliği ya da Genel Yönetim
Kurulu’na yazılı ya da sözlü olarak bildirmelidir. Başka
sendikalara üye ya da örgütsüz işyerlerinde çalışan işçilerle
kurulan ilişkiler Şube Yönetim Kurulu, Bölge Temsilciliği
ya da Genel Yönetim Kurulu’na taşınmalıdır. Bu işçilerin
sendika ile ilk tanışacakları mekan işyerlerinin olması
esastır. İşyerlerinde görüşmelerin olmaması durumunda
DİSK’e bağlı sendikalarımızın binalarını tercih etmek
örgütlenmenin en başında DİSK’in varlığının hissedilmesiyle
daha sağlam olmaktadır. İşyeri sendika temsilcileri
dış örgütlenme konusundaki çalışmaları ilgili organ ile
paylaşmalıdır. İşyeri sendika temsilcilerinin, işyerindeki
üyelerin karşılaştığı sorunların çözümünde Şube Yönetim
Kurulu, Bölge Temsilciliği ya da Genel Yönetim Kurulu’nun
da görüşünü alması yapılacak çalışmaların ortaklaştırılması,
sorunlardan habersiz kalınmamasını sağlayacaktır. Bu
nedenle, işyeri sendika temsilcilerinin şube ile ilişkileri bir
anlamda ve çoğunlukla işyeri esaslı olmaktadır.
İşyerinde karşılaşılan bir sorunun çözümünde, sendika
temsilcileri sorunu kendisinin çözemeyeceğini düşünüyorsa
Şube Yönetim Kurulu ile paylaşmalıdır. Şube yöneticileri,
sorunun çözümü için işyeri sendika temsilcileri ile
tartışarak çözümde ve kullanılacak yöntemde anlaşır.
Uygulama birlikte gerçekleştirilir. Sendika temsilcilerinin
Şube Yönetim Kurulu ile ilişkisinde bütünlüklü bir tavır
içerisinde olunması ve işyeri gerçeğinin, yaşananların
şube yöneticilerine eksiksiz aktarılması, işyerinde bir
sorun yaşanıyorsa tüm boyutları ile bilgi sahibi olunması
açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle, işyerinde
yaşanan gelişmelerin objektif, kişiselleştirmeden
aktarılması, konunun şube yöneticileri tarafından doğru ve
bütünlüklü bir biçimde kavranmasına yardımcı olacaktır.
Karşılaşılan sorunların çözümünde sendika temsilcileri
ve şube yöneticileri bir arada konuyu görüşerek, neler
yapılacağını ya da yapılabileceğini planlayabilir. Planlamanın
gerçekleşmesi durumunda, sendika temsilcilerinin ve şube
yöneticilerinin çalışmaları birlikte belirlenmiş olacaktır.
Ancak bazı gelişmeler için çok acil yanıtların bulunması
ve müdahalelerin yapılması gerekli olabilir. Bu durumda
sendika temsilcilerinden, görevlerini unutmadan ve
işyerindeki üyelerin hak ve menfaatlerinden sorumluluklarını
da hesaba katarak davranması beklenir.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Aralarındaki İlişkiler
İşyeri sendika temsilcilerinin kendi aralarındaki ilişki, çoğu
zaman her şeyden daha önemli hale gelebilmektedir.
Sendika temsilcileri seçimin ardından atama ile
görevlendirilmektedir. Seçilen temsilcilerin kendi
aralarındaki uyum, kolektif çalışma ve disiplin, işyerindeki
sendikal örgütlülüğü olumlu yönde etkilemektedir. Sendikal
örgütlülüğün güçlenmesi, işyeri sendika temsilcilerinin
birlikte bilgilenmek, ayrı ayrı hareket etmemek ve alınan
kararları birlikte uygulamak, yapılacak çalışmaları
paylaşmak üyelerin sendikal örgütlüğü ilk somutlaştırdıkları
yer olan işyeri sendika temsilcilerinin davranışları ile
belirlenecektir. Sendika temsilcilerinin kendi aralarındaki
sorunlar, işyerindeki sendikal örgütlülüğe doğrudan
yansımakta, işyerindeki sendikal örgütlülüğü hiç tartışmasız
bir biçimde zayıflatmaktadır. İşyeri sendika temsilcilerinin
kendi aralarında kişisel sorunlar olsa dahi, işyerinde
çalışan işçilerin hak ve çıkarlarını korumak ve örgütlülüğü
güçlendirmek için bu sorunu sendikal çalışmalarında
unutmaları gerekir. Çünkü işyeri sendika temsilcileri
sendikal örgütlülüğün en önemli yapı taşlarındandır. İşyeri
sendika temsilcilerinin arasında bir sorun varsa, bu sorunu
çözmek için kendi aralarındaki tartışmayı üyelerin ya da
işveren önünde yapmamaları gerekmektedir. İşyeri sendika
temsilcilerinin birbirini şikayet etmesi kabul edilebilir bir
davranış tarzı değildir. Şikayet etmek yerine sorunlarını
kendi aralarında tartışarak çözmeleri uygar bir davranış
şekli olacaktır. İşyeri sendika temsilcileri kendi aralarında
aldıkları kararların uygulanması noktasında, alınan kararı
tekrar tartışmamak durumundadır. Herhangi bir konu karar
altına alındıktan sonra tartışılması sendikal örgütlülüğe
zarar verecektir. Ancak alınan karar uygulandıktan sonra,
sonuçlarını tartışmak olumlu, olumsuz taraflarını paylaşmak
daha sonra aynı konuda alınacak kararın örgütlülüğe
katkısını artıracaktır.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin Üyeler ve Diğer Çalışanlarla
İlişkileri
İşyeri sendika temsilcileri hem sendikanın hem de
üyenin ilk elden temsilcisidir. İşyeri sendika temsilcileri,
çalışmalarını başarıyla ve sağlıklı bir biçimde yürütebilmeleri
için tüm üyelerle birebir ilişki içerisinde olmalıdır. Bu
durum, üyelerin sendika ile ilişkisini dolayısıyla güven
duygularının güçlenmesine yardımcı olur. Üyelerle
yüz yüze görüşme, üyelerin sorunlarını işyeri sendika
temsilcilerine aktarmasında yardımcı olacaktır. İşyeri
sendika temsilcileri, üyenin sendika ile arasındaki dolaysız
ve doğrudan tek bağıdır. Üyeler sendika temsilcileri
aracılığı ile sendikayı tanır ve sendika hakkında bilgi
alır. Sendika, üyelerin çoğunun gözünde işyeri sendika
temsilcilerinde somutlandığından üyelerle ilişkide özenli
davranılmalıdır. İşyeri sendika temsilcileri, üyelerle ilişkilerini
kişiselleştirmeden kaçınarak kurarlarsa, sendikal çalışmalar
açısından oldukça önemli bir fırsatı yakalayabilme şansına
sahip olabileceklerdir. İşyeri sendika temsilcileri, bölgesi,
inancı, etnik kökeni, düşüncesi ne olursa olsun, işyerindeki
işçilerin hepsine eşit davranmak zorundadır. Bu nedenlerle
işçilere farklı davranma, ayrım yapma hakkı yoktur.
Ayrımcılık yapan temsilciler, işyerindeki birlik ve bütünlüğü
zedelerler. İşyeri sendika temsilcileri üye kitlesi içerisinde
ayrımcılık yapmaksızın, sorunları “büyük-küçük, önemli-
önemsiz, kişisel” diyerek ertelemez. Üyelerin sorunlarını
dinler, planlayarak üyelerle görüşmelere özel zaman ayırır,
sorunların çözümü doğrultusunda çaba gösterir. Üyelerin,
üzerinde çalışma yapılsa dahi çözülemeyen sorunları
bulunabilir. Bu sorunların neden çözülemediğini üyelerle
açık bir biçimde paylaşmak, güven duygusunu olumlu
yönde besleyecektir. İşe yeni başlayan işçilere işyeri ve
sendikayı tanıtmak, üye yapmak, yeni üyelerin sendikayla
olan bağlarını güçlendirmek, yasal ve sendikal haklar
konusunda bilgi vermek, sendikal etkinliklere katılımlarını
sağlamak temsilcilerin önde gelen görevleri arasındadır.
İşyeri sendika temsilcileri, üyeleri sendikal sorunlar üzerine
sürekli olarak bilgilendirmeli, karar alma süreçlerine
katılımlarını sağlama konusundaki olanakları ayrımsız
tüm üyelere tanıyacak şekilde hareket etmeli, sendikal
çalışmalara katılımları konusunda cesaretlendirmelidir.
İşyeri sendika temsilcileri, sendikanın aldığı kararları,
politikaları, yaklaşımları ve programları ister katılsınlar
isterse katılmasınlar tüm yönleri ile üyelere aktarmalıdırlar.
Üyelerin yalnızca işyerindeki kendi sorunlarına dair olan
duyarlılığını toplumsal duyarlılığa dönüştürme işlevi,
temsilcilerin çalışmaları arasında yer almalıdır. Bunu
yapabilmeleri için, ülke ve dünya gündemini takip etmeleri
gerekir. Gündemi takip etmeyen temsilciler, üyelerde bu
duyarlılığı nasıl geliştireceklerini bilemeyeceklerdir. İşyeri
sendika temsilcileri, işyerinde sendika üyesi olmayan diğer
çalışanlarla da ilişkisini geliştirmeli, onların da sendikaya
üyeliğini sağlamalıdır. İşyerinde çalışanların tamamının
sendikaya üyeliği, örgütlülüğü güçlü kılacak ilk adımlardan
biridir.
İşkolumuzun özelliğinden kaynaklı üye potansiyelimiz
dışında olan kamu çalışanları ve örgütleri ile iç içe olmak,
bulunduğumuz işyerini bir bütün olarak görüp sorunların
çözümünde ortak hareket etmek hem üyelerimize hem
potansiyel üyelerimize güven verecek ve bizi sonuca daha
hızlı taşıyacaktır.
Örneğin, herhangi bir eylem, etkinlik duyurusu yalnızca
üyelere değil, çalışanların tümüne yapılmalı, neden eylem
ve etkinliğe katılmaları gerektiği anlatılmalıdır. Sendikadan
gelen yayınların üyelere ulaştırılması da işyeri sendika
temsilcilerinin sorumluluğundadır. Aynı biçimde yayınlar
yalnızca sendika üyelerine değil, çalışanların tümüne
ulaştırılmalıdır.
İşyeri Sendika Temsilcilerinin İşveren ile İlişkileri
İşyeri sendika temsilcileri, işveren ile işçilerin ve sendikanın
temsilcisi niteliğiyle ilişki kurar. İşyeri sendika temsilcisi de
diğer işçiler gibi işyerinde ücreti karşılığında çalışır. Hem
işçi hem de sendika temsilcisi olmak, hareket alanlarını
sınırlandırıyor gibi görünse de bu durum tam tersine
sendika temsilcilerinin hareket alanını genişletmektedir.
Yasalardaki düzenlemelerle, sendika temsilcilerinin
işveren ile ilişkilerinde hareket alanları temsilciler aleyhine
daraltılmaya çalışılmıştır. Ancak temsilciler, görev ve
sorumlulukları gereği bu sınırları aşan çalışmalar yapmakla
yükümlüdürler. Sendika temsilcilerinin sendikayı temsil
etme yeteneğinin sorgulanır hale gelmemesi için, işçilerin
ve doğal olarak sendikanın çıkarına olacak bir davranış
tarzı içerisinde olması gerekmektedir. İşveren ile ilişkide
sürekliliği olan tutarlı bir tarz izlendiğinde sendika üyeleri
arasında sendikaya olan güven pekişecek ve eğer varsa
inandırıcılık konusunda sorunlar azalmaya başlayacaktır.
İşyeri sendika temsilcileri, düzenlemeleri bilmek ve
bu konularda işverenin eksik uygulamalarına meydan
vermemek durumundadır. İşveren ile yaşanılan sorunların
çözümü için öncelikle, mevzuat ve toplu iş sözleşmesi
hükümlerine göre çözülüp çözülmeyeceğine bakıp,
üyelerin eğilimini göz önünde tutup, sorunun çözümüne
ilişkin olarak temsilcilerin öncelikle kendi aralarında
anlaşarak Şube Yönetim Kurulu, Bölge Temsilciliği ya da
Genel Yönetim Kurulu ile sorunun çözümünü tartışarak
hareket etmelidir. Sorunun çözümü için Genel Merkez ile
görüşülmesi gerekiyorsa şubenin ya da bölge temsilciliğinin
bilgisi dahilinde bu görüşme gerçekleştirilmelidir. İşveren
ile yaşanılan sorunların çözümünde varılan mutabakatın
mutlaka takipçisi olunmalıdır. Ancak unutulmamalıdır
ki; örgütlü bir güç olunamadığı takdirde yasalar dahi
uygulanmayabilmektedir. Sendika üyelerinin yasalar ve
toplu iş sözleşmesinden doğan haklarını uygulatabilmek için
örgütlü bir güç olmaya ihtiyaç vardır. Bunun sağlanmasıyla
işyeri sendika temsilcileri, işveren karşısında kendini yalnız
hissetmeyecek ve sorunların çözümünde işvereni işçiler
lehine ikna edebilecektir.